MGA PAG-AARAL PANAHON NG MGA ESPANYOL (1565-1898)

الدراسه فى الفلبين خلال نظام الاسباني (1565-1898)

Ang mga ninuno natin ay mga orihinal na Muslim at kung ating susuriin ng husto ang kasaysayan makikita’t malalaman ang katotohanan kahit pa sa sarili nating Wikang Pilipino.  Karamihan sa mga naunang pag-aaral sa mga wika sa Pilipinas ay ginawa ng mga prayle upang magampanan ang kanilang misyon na gawing Kristiyano ang mga tao sa Pilipinas.

 

 Kaya’t hindi nakapagtataka na ang unang publikasyon ay ang Doctrina Cristiana sa wikang Tagalog – na nalimbag noong 1593 – at iba pang mga babasahin na may kaugnayan sa misa at sa pananampalataya at katesismo. Sila ay nagpalabas rin ng mga diksyunario, mga libro sa gramatika ng mga wika na kanilang pinag-aralan. Marami ang pag-aaral na nagawa sa wikang Tagalog.  Sa pagitan ng mga taong 1593 at 1648, may mga 24 na libro na ang nalimbag sa wikang Tagalog; lima sa Bisaya; tatlo sa Pampanga, dalawa sa Bikol; at isa sa Ilokano. Ang unang libro sa Pangasinense ay nalimbag sa taong 1689. Marami pang mga libro sa gramatika, bokabularyo, at iba pang babasahin at pag-aaral ang nalimbag pagkatapos nito dahil sa pagkakaroon ng imprenta sa apat na orden ng mga prayle na itinalaga sa iba’t-ibang parte ng Pilipinas batay sa hatian sa Pilipinas noong taong 1594. 

 

 

 

Ang Dominican na itinalaga sa Pangasinan at Cagayan ay nagkaroon ng sariling imprenta sa 1593, ang mga Franciscan naman sa Camarines ay nagkaroon nito noong 1606, ang mga Heswita na siyang kahati sa mga Agustinian sa kapuluan ng Bisaya ay nakapagtatag nito sa 1610, at ang mga Agustinian na siya ring may hawak sa Ilocos at Pampanga may imprenta na sa 1618.

 

Sa wikang Pilipino ay iilan lamang sa nabanggit sa mga naisulat ng mga prayle sa panahong ito.  Samakatuwid, malinaw na malaki ang kontribusyon ng mga Kastila sa linggwistiks sa Pilipinas dahil sa mga panimulang pag-aaral at panrelihiyon na nagsilbing hakbang tungo sa siyentipikong pagsusuri ng mga wika sa Pilipinas sa mga iskolar na sumunod sa kanila.  Dagdag nito, ang kanilang mga pag-aaral ay iniingatan ng kani-kanilang mga orden kaya ang karamihan nito ay makikita pa hanggang ngayon, bagama’t nakamicrofilm o nakaarkibo na o naka-exhibit na lamang sa Rare Books ang Manuscript Sections sa kanilang aklatan o sa mga pambansang aklatan.  At pagkatapos nito sumunod naman ang siyentipikong pag-aaral sa wika ay nagsimula pagdating ng mga Amerikano.

 

 

Kaya’t napakaliwanag na katibayan ang ipinamalas ng mga sumakop sa Pilipinas at maging ang orihinal nating wikang Pilipino at orihinal na relihiyon ay kanilang pinangasiwaan upang makontrol ng husto ang ating pamumuhay. Kaya’t simula noon at magpasa-hanggang ngayon ay walang pinagkaiba ang naging buhay Pilipino at ang dating “Perlas ng Silanganan” ay naging lansangan na lamang.  Kung tunay na may magandang layunin ang mga sumakop sa Pilipinas disin sana’y isa na rin sa mga bansang maunlad at iginagalang ng mga banyaga.   Nguni’t sadyang napakahirap ng ibalik ang dating kislap ng watawat ng Pilipinas at ang ating magigiting na manlulupig na di pasisiil sa mga dayuhan para lamang ipagtanggol ang Lupang Hinirang – ay nawalan ng saysay lahat ng kanilang ipinaglaban.

 

Ang Pilipinas simula nang makalaya (kuno) tayo sa mga kuko ng mga Kastila na ginamit ang pangalan ng Poong Maykapal para takutin at abusuhin ang ating mga ninuno, pero mayroon bang nagbago sa buhay ng mga máralitang Pilipino nang pamunuan tayo ng ating mga sariling kababayan?  Hangga’t nangingibabaw sa ating mga lider ang pansariling interes (gaya ng mga sumakop sa atin), huwag na tayong umasa na sa kanilang kamay ay uunlad tayo.  Namatay na lang ang ating mga ninuno at ang sumunod pang salinlahi na hindi natupad ang pangarap na umunlad ang buhay sa kuko ng mga mapagpanggap na lider ng mga Pilipino.  Kung ating susuriin ang buhay ng mga pulitiko, mayroon bang mahirap sa kanila?  Walang pulitikong naghirap, ang mayroon lang ay lalong umunlad ang kanilang buhay, gumara ang kanilang buhay simula nang pasukin ang pulitika.  Subalit ang mga mahihirap ay lalo pang naghihirap.

 

Ganyan ang naging bunga ng buhay natin sa Pilipinas simula nang sakupin tayo at makalaya sa mga kuko ng mga Kastila, Amerikano, at Hapón.  Sa mga ipinamana nilang katuruan o kaugalian ang siyang nagbigay wakas sa pag-asa ng mga taong maralita.  Naging ganid sa kapangyarihan at pera ang mga naging lider ng Pilipinas.  Hindi nga nakuhang sakupin ng mga dayuhan ang ating bansa sa pamamagitan ng sandata, ngunit, sa pamamagitan ng pera ay unti-unting napasakamay ng mga banyagang ganid sa yaman at kalikasan ng Pilipinas.

 

Winston Churchill, Franklin D. Roosevelt, and

Joseph Stalin at the Yalta Conference in 1945

 

Kaya’t kung kami man na dating mga Kristiyano na nag-Muslim o yumakap sa Relihiyong Islam, sa katunayan ay hindi kami nagpapalit ng aming pananampalataya o Relihiyon, bagkus, bumalik lang kami sa sariling pinag-ugatan dahil iyan ang katotohanan at sinasabi ng kasaysayan.”  Sapagkat ang relihiyong Islam ay isang pangkalahatang mensahe batay sa Aqeedah (prinsipyo) ng Pagkilala at Pagsamba nang tuwiran sa Tanging Isang Tunay na Diyos (Allâh سبحانه وتعالي ).

 

 Kaya’t ang layunin ng lathalaing ito ay upang bigyan ng katiyakan, lalo na yaong bagong yumakap sa Islam, sa tamang prinsipyo ng pananampalatayang ito.  Ang hindi pagsasaalang-alang ng prinsipyong ito ay nagbibigay-daan sa bagong Muslim upang madaling mahikayat ng mga naliligaw na pangkat o samahan na may maling pananaw sa Kaisahan ng Allâh سبحانه وتعالي, bagaman sila’y nag-aangking mga Muslim.