Ngayon, pag-usapan
naman natin ang tungkol sa paniniwala sa nag-iisang Diyos. Alam niyo mga kapatid, sa katunayan, kapag
pinag-uusapan natin ang tungkol sa ating Dakilang Tagapaglikha, marami sa ating
mga kababayan ang nawawalan ng interes.
Lalong-lalo na kung ang kapatid nating ito ay walang problema, may
magandang trabaho, kumpleto sa gamit, mapera sila, wala silang sakit ay walang
ika nga’y halaga ang bagay na ito at walang panahon makinig o
makisalamuha. Sinasabi rin ng ibang
matatalino na ang Banal na Aklat ay ginawa lamang ng mga taong nagdidiliryo.
Bagama’t kung ating susuriin yaong mga taong sinasabing nagdidiliryo ay sila ‘yong
natatakot mamatay sapagkat walang magagawa ang talino at yaman nila upang
mabuhay pa ng matagal dito sa lupa. At
kung ang kapatid naman natin ay maysakit o may matinding problema. Halimbawa siya ay dinapuan ng malubhang
karamdaman, at pupunta siya sa lahat ng magagaling na manggagamot, mga
albularyo at kung saan lupalop pa maghahanap ng lunas ngunit hindi siya
gumagaling ay saka pa lang niya maaalalang may Diyos o tumawag sa Diyos.
Mayroon din namang
tao na kahit kilala niya iyong taong nakita niya pero dahil wala siyang
kailangan doon ay hindi ito pinansin o kinausap man lang. Subalit kung may kailangan siya, doon lang
niya maiisipang lapitan ang taong kilala niya para kausapin. So, anong klaseng tao ang mga ito? At naging dahiligin na rin ng ibang tao ang
may ugaling makasarili at masyadong kinikilala ang paglalang (CREATIONS)
sa sanlibutan. Pero, ang nag-iisang
Tagapaglikha (CREATOR)
hindi man lang nila naaalala at mapasalamatan man lang sa Kanyang mga
biyaya sa mundong ito.
At kung ang paksa na
pag-uusapan ay chismis (rumors) sa mga sikat na artista, tungkol sa
pulítika, at usapang pagkakaperahan o sa
mga balitang pampook at pangdaigdigan o di
kaya’y mga kuwentong barbero, natural, masaya tayong makikinig diyan at hindi
na kailangan pang ikaw ay tawagin para makinig at kusa ka na talagang
makikisalo o makikisawsaw dahil nga … iyan ang mga pangunahin bitamina ng ating
katawang lupa, hindi po ba? Pero, hindi natin
alam na naghihingalo na pala ang ating kaluluwa sa pagkaing espiritwal. Kaya, bilang isang taong may ganap na
paniniwala at pananampalataya sa Dakilang Tagapaglikha, na kahit hindi natin
Siya kailangan o wala tayong problema o ano pa man, ay kailangan nating
pag-usapan o ating alamin upang makilala natin Siya ng lubusan at upang alamin
din natin kung ano ang tunay na kadahilanan kung bakit Niya tayo nilikha at ang
mga bagay na ating nakikita at hindi nakikita.”
Sapagkat kailangan
tayong magkaroon ng kaalaman kung paano ihambing ang ating pinaniniwalaan na
relihiyon dahil, hindi lingid sa ating mundong inaapakan na napakaraming sekta
ng relihiyon at mangangaral ang nanghihikayat nang kani-kanilang pulutong. Bilang isang taong may malawak o
malayang-kaisipan, kailangan lang talaga
na magkaroon tayo ng disenyo (patterns in comparative religion) upang sa
ganoon ay magkaroon tayo ng sapat na batayan sa ating pinanghahawakan na
relihiyon at paniniwala. Bakit nga ba
kailangan magkaroon ng kaalaman ang tao tungkol sa Banal na Salita nang
ating Dakilang Tagapaglikha? Sapagkat
ang Kanyang Banal na Salita na ipinahayag Niya sa sangkatauhan ay isang
“instruction manual” ng mga nilalang Niya, upang ang tao ay magkaroon ng
karunungan sa kanyang paglalakad o paglalakbay sa buhay na ito at hindi siya
mapahamak o malihis ng landas. Ang buhay
ay isang paglalakbay o pakikibaka. Dapat
ang tao’y maging mahusay tulad ng isang “drayber.” Ang matalino at mahusay na drayber ay laging
alisto, laging tumitingin sa harap, sa kanan at sa kaliwa. Ginagawa niya ito
bilang pagsusuri sa mga bagay na hindi niya nakikita na maaaring magdulot ng
kapahamakan (blind spots). Ginagawa niya ito `upang makita niya nang
maliwanag ang mga bagay sa kanyang paligid at siya’y makatugon o makakilos ayon
sa kung ano ang pinakamabuti sa partikular na sitwasyon habang siya’y naglalakbay
(automatic response). Ginagawa niya ito upang maging alisto sa bawa’t
kilos at galaw (reflections) at mailayo siya at ang kanyang mga kasama
sa digrasya o ano mang kapahamakan.
At ang ibig sabihin
lang nito ay tayo mismo sa sarili natin ang magmamaneho o magmamaniobra kung
papaano lumakad o tumakbo ng diretso upang magkaroon ng mapayapang pamumuhay na
may takot at patnubay sa ating nag-iisang Tagapaglikha.” Katulad ng ipinagbadyang Kapahayagan sa mga
Israelita noon’ panahon ni propeta Moises (موسى عليه السلام),
ito’y mababasa sa Lumang Tipan ng Bibliya, sa aklat ng [Deuteronomio 6:4-9] (التثنية 6:4-9) “Dinggin
ninyo mga Israelita: Si Yahweh (Allâh) lamang ang Diyos. Ibigin ninyo siya ng
buong puso, kaluluwa at lakas. Ang mga utos Niya’y itanim ninyo sa inyong isip.
Ituro ninyo ito sa inyong mga anak; sa loob at labas ng inyong tahanan, sa oras
ng paggawa at pamamahinga, sa lahat ng lugar at sa lahat ng panahon.
Ipulupot ninyo ito sa inyong mga kamay
bilang tanda, itali sa inyong noo, isulat sa mga hamba ng inyong pinto at mga
tarangkahan.”
Katotohanan lamang na
sasadsad, mawawasak at mawawalan ng kabuluhan ang buhay ng isang tao kung hindi
ito marunong sumunod, makinig, at mag-aral sa ibinabang Salita ng Diyos sa mga
napiling propeta. At upang ang buhay
natin ay mapabuti at magkaroon ng gabay, isinugo ng Diyos ang mga napiling
propeta upang sila ang magbigay ng mga magagandang halimbawa, patnubay at
kaalaman sa mga tao tungkol sa utos at batas Niya. Kaya, kung tayo ay marunong kumilala at may
takot sa Diyos, malalaman at mapag-aaralan natin mismo sa ating sarili kung ano
ang ibig sabihin ng mga Banal na Salita at pananampalataya tungo sa
ating nag-iisang Tagapaglikha. Katotohanan,
makikita natin ang kahalagaan ng ating tunay na relasyon sa Diyos kung tayo’y
marunong umunawa at makinig sa turo ng mga tunay na propeta at handang
tumalima, sumunod, at magpasakop sa kalooban nang ating nag-iisang Diyos.
At kung wala tayong
kaugnayan sa Kanya at hindi nakikinig sa mga utos at batas Niya, matutulad tayo
sa mga taong walang kahihinatnan sa buhay na ito. Kaya, dapat lang nating alamin, pag-usapan,
at pag-aralan kung sino ang dapat natin’ sambahin upang magkaroon ng lahat ng
kabuluhán ang paglapit natin sa Kanya.”
Dahil, ang tunay na kaugnayan sa ating nag-iisang Tagapaglikha ay hindi
nakukuha sa pagsisimba lamang at pag-anib sa isang relihiyon. Ito ay nakukuha sa pagsuko natin ng ating
buong buhay sa Diyos na Lumikha sa atin at alamin ang Kanyang tunay na Relihiyon
mula pa noong likhain Niya ang mundo magpa-hanggang langit.” Magagawa natin ito sa pamamagitan ng ating
pagkilala sa Kanya sa pamamagitan ng Kanyang mga napiling propeta at ang
Kanyang mga Tanda (ayat) bilang ating mga gabay tungo sa tamang
landas.
Isa pang
pangangatwiran ng nakararami ay: “naniniwala naman sila sa nag-iisang
Diyos at pare-parehas lang iyan.”
Ngunit, sa mga tunay na Muslim ay hindi yata makatwiran ang bagay na
ito. Sapagkat, kung susuriin natin yaong
isang kataga na halimbawa ay “paa” na parte ng isang tao, hindi maaaring
sasabihin natin na ang mga paa ay pare-parehas.
Sapagkat ang paa ng manok ay hindi parehas sa paa ng elepante. Ang paa ng ipis ay hindi pareho sa paa ng
tao. Tulad din naman ng mga Pangulo ng
iba’t-ibang bansa, hindi lahat ay pare-parehas.
Ang classroom President, pareho ba sa Pangulo ng Pilipinas? Hindi po!
Kaya’t ang punto rito ay hindi lahat kapag sinabi mong iisa ang Diyos ay
pare-parehas. Ito ang gusto kong
ipaliwanag sa inyo kung ano naman ang paniniwala ng mga Muslim sa nag-iisang
Tagapaglikha. Ang mga Muslim at tulad ng
iba pang mananampalataya; Kami ay sumasaksi sa Kaisahan Niya (ng Diyos) na
Siyang lumikha, na Siya ang nagbigay buhay, Siya ang nagpagalaw sa lahat ng
bagay na ating nakikita at hindi nakikita.
Higit sa lahat naniniwala kami na ang nag-iisang Tagapaglikha lamang ang
may alam ng nangyayari sa ating buhay, mabuti man o masama ay sa kapahintulutan
Niya, at nakababatid ng di natin nababatid.
Samakatuwid, kaming mga Muslim ay nagbibigay tuldok sa Kaisahan ng
Diyos.
PAMAHIIN:
الخرافه
Sa Islam ay mahigpit
na ipinagbabawal ang magkaroon ka ng pamahiin (omens). Dito sa atin, napakaraming pamahiin at mga pahiwatig
tula d ng
sinusunod pang mga pag-uugali ng mga pagano (nuong 1667).
Kung papaano namana
ito ng ating mga ninuno sa mga dayuhan at kung papaano nagsimulang mabuo ang
ikatlong kaharian ng Pilipinas (7 milyon taon sa nakaraan), nang nagputukan ang
mga bulkan at unti-unting umahon sa dagat ang mga bundukin na naging tatlong
braso ng Pilipinas (ang Luzon, Visayas, at Mindanao) – na kung saan nagmula ang
mga magdaragat, sa China , Vietnam ,
Thailand, Malaysia, Borneo, Sumatra. Kung ating sisilipin ang mga nakaraang
siglo, malalaman ng bawat Pilipino kung papaano nabuo ang mga probinsiya ng
Pilipinas na kung bakit napakaraming wika at nabuong tradisyon sa bawat
lugar. Halimbawa, may isang hayag na
marami sa mga magdaragat at galing sa pook ng Malang sa Gitnaang Java,
isa sa malalaking pulo ng Indonesia mga 2,300 taon SN, at
namahay sa mga
dalampasigan ng Luzon mula sa Manila
hanggang Cagayan, sa hilaga. Hayag din na ilang pangkat ang lumikas sa
nawawasak na kaharian ng Majapahit sa Java , Ind onesia ,
mula nuong 1335 hanggang 1400, at nanirahan din sa Luzon sa ilalim ng isang
makapangyarihang ‘Principe Balagtas’.
Sa namagitang 3,700
taon, ang mga magdaragat na nagsidanak, at ang mga tao na dinatnan nila, ay
naging mga Kapampangan , Il ocano, Pangasinense, Tagalog at Bicolano.
Mga magdaragat na sinakop at ginawang pusod ng ikatlong kaharian sa Pilipinas. Marami pang pangyayari kung papaano nagkaroon
ng iba’t-ibang kaugalihan ang mga Pilipino. Katulad ng isang lugar na Pampanga
at may wikang Kapampangan – na kung saan may orihinal na pinanggalingan.
Sila na nagmula sa pinakamalaking pulo sa Ind onesia , ang Trapobana, na
ngayon ay tinatawag na Sumatra . Mga
likas at lagalag daw mula sa malawak na lawa [lake] ng Singarak, sa kan lurang bahagi ng Sumatra ,
ang mga ninunong Kapampangan na nagdala ng kan ilang
wika at gawi sa Luzon. Ayon ito sa dalawang hayag ng mga Espanyol nuong unang
panahon. Sa isang saysay, isang binata mula sa Pampa nga
na napadpad sa Sumatra upang magkalakal ang
nagimbal nang nakatagpo ng mga tagaruon na nagsasalita ng Kapampangan. Matapos
ng mahabang usa pan
sa baranggay sa tabi ng Singarak, sinabi sa binata ng mga tagaruon, “Ikaw
ay anakan ng mga tagaritong lumikas nuong matagal nang panahon upang maghanap
ng panibagong pamamahayan, at lubusan nang naglaho at hindi na nabalitaan mula
nuon.”
Saysay ng mga
Kapampangan na nagmula sila sa pinakamalaking pulo sa Indonesia , ang Trapobana, na ngayon ay tinatawag
na Sumatra . Mga likas at lagalag daw mula sa
malawak na lawa [lake] ng Singarak, sa kanluarang bahagi ng Sumatra, ang mga
ninunong Kapampangan na nagdala ng kanilang wika at gawi sa Luzon. Ayon ito sa 2
hayag ng mga Espanyol nuong unang panahon.
Gaya ng gawi sa iniwang Sumatra ,
maka-ama ang mga Kapampangan, - walang ganong kagampanan ang mga babae sa labas
ng sariling pamilya – at karamihan ay nag-angkan. Ang pinuno ng angkan, karaniwang isa sa mga pinakamatandang
lalaki, ang tagapag-payo sa mga suliranin ng mga nasa angkan, katulong ang iba
pang mga nakatatandang lalaki sa angkan.
Tagapag-ayos din siya ng away-away. Kapag hindi naayos, o kung ang
kaaway ay kaibang angkan, ipinakikialam sa buong baranggay.
Ang baranggay naman
nuon ay binuo ng 10 hanggang 20 angkan at
pinamumunuan ng datu na , sa tulong ng mga pinuno ng iba’t ibang
angkan, ay tagapagpayo rin, at tagapag-ayos din sa mga away-away ng mga
taga-baranggay. Kapag hindi na-ayos ang
away, o kung ang kaaway at taga-ibang baranggay, nagkakadigmaan at marami ang
napapatay at higit na marami ang nagiging alipin.
Samakatuwid, isang katibayan lang ito
kung sisilipin pa natin ang ibang bahagi ng Pilipinas kung papaano nagkaroon ng
maraming angkan ang mga Pilipino bago pa ito sinakop ng mga Kastila. Ang mga pamahiin kung saan at kung paano
nagsimula. Katulad nga ng Kapampangan,
si Maglalang [Tagapaglikha] ang sinamba nila na lumikha ng daigdig.
Naniwala rin sila sa mga maglaye o multo, sa magkukutud o
mangkukulam, sa patianak o tiyanak, sa nuno sa punso at sa kapre. Sa
paglipas ng panahon o pagtanda ng daigdig, hindi nawala ang mga pamahiin bagkus
ito’y nadagdagan pa ng panibagong tradisyon.
Gaya rin
sa mga Igorot, matagal ang lamay at pagluksa kapag may namatay. Gumamit
sa Ilocos ng mga tagapanaghoy upang ngumalngal sa tabi ng kabaong at
umawit ng dung aw, ang pagdurusa ng pamilya at ang kagitingan ng
namatay. May hayag na kapag may nakita lamang na itim na paruparo nalalaman na yuma o na nga ang kaluluwa
ng namatay at maaari nang tapusin ang pagluluksa. Inililibing nuon ang bangkay
at naghuhugas sa ilog ang mga kamag-anak upang mahugasan na ang kan ilang dalamhati. Si Namarsua ang lumikha sa sansinukob,
na nalilipana ng mga espiritu o mga kaluluwang namamahay sa mga
punong-kahoy, sa lupa at sa lahat ng bagay sa pali-paligid. Paniwala ng mga
Ilocano na kapag ginalit ang mga kaluluwa, na makakatuwaan sila, magkakasakit
at mamamatay. Kapag nangyari ito, nagdaraos ang mag-anak ng maysakit ng atang,
pinamumunuan ng mang lolualo, kakatay ng baboy na puti, ang kalahati ay
inaalay sa pook na “kinatuwaan”, ang kalahati ay nananatili sa bahay ng
maysakit habang nagdarasal ang mga mag-anak at nananawagan ang mang lolualo
sa mga espiritu.
Ang KANYAW
ang pinakabantog na pagdiriwang ng mga taga-Pangasinan, at itinatanghal upang
maging mayabong ang ani ng palay at upang maiwasanan ang sakit sa
baranggay. Sa Kanyaw lumilitaw
ang hilig sa sayaw sa Pangasinan; mayroon silang sayaw na tangi sa pagdiriwang
na iyon. Magkatuwang ang sayaw ng babae
at lalaki, nagsasampay ng kumot sa bawat balikat habang umiindak saliw sa mga gong
at tagagtak ng mga patpat hanggang parangalan sila ng mga nagmamasid sa sigaw
ng “U wag, uy! Uy!. Madalas
sumasabay sa kanilang magsayaw ang mga iginagalang sa baranggay. Tapos, iba
namang magkatuwang ang nagsasayaw. Ang Pangsayaw
ed Tapew Bangko ay magilas na pagsayaw sa ibabaw ng makitid na bangko,
unang nagmula sa baranggay ng Pangapisan sa Lingayen.
Walang diyos na
sinamba ang mga dating taga-Pangasinan ngunit nanalangin sila sa kan ilang mga anyito upang matulungan sa kan ilang kalakal o upang
gumaling ang maysakit. Si Apu Laki o Apu Kawli ang punong anyito
na tinatawagan nila tuwing aalis ng bahay o tuwing nagsisimula sa kalakal.
Kahit hindi sinamba, iginalang ng mga taga-Pangasinan ang mga anyito
animo’y mga tao rin at, kapag minalas sa
kalakal o nagkasakit, nag-aalay sila ng pagkain sa pamumuno ng mga babaing
pari, ang mga maganito. Paniwala sila na may kaluluwa na nananatiling
buhay pagkamatay ng tao. Kasamang inililibing ang mga ari-arian ng namatay,
pati na pagkain, inumin at ano mang kakailanganin sa kan yang “paglalakbay”. May kasama pang
ginto, pambayad sa magsasagwan ng bangka upang makarating sa kabilang buhay.
Kapag marangal ang namatay, inililibing din kasama sa hukay ang mga aring
alipin upang patuloy na magsilbi sa susunod na buhay.”
Iilan lamang ito sa mga ipinamanang
pamahiin ng ating mga ninuno at ang iba’y kasamang inilibing sa paglipas ng
panahon at ang iba naman ay binuhay sa bagong henerasyon pagkatapos makatanggap
ng Banal na Kapahayagan na may kasama pang interes.”
Katulad halimbawa ng mga ito: huwag ka
daw magpapautang sa gabi dahil ito’y malas at aalis ang suwerte. At kung
itatama natin ang pamahiin na ito; sa batas at paningin ng ating Tagapaglikha,
napakalaking kasalanan talaga ang nagpapautang na may tubo o interes. Kaya nga, diyan natin makikita ang suwerte o
malas na darating sa buhay natin’ pagdating ng araw. Nasa banal na kasulatan din ang bagay na yan.
Isa pang pamahiin na gaya nito, kung may nakasalubong kayong
pusang-itim sa daan ay huwag ka daw tutuloy sapagkat merong mangyayari sa 'yo
na hindi maganda, huwag ka daw magwawalis sa gabi at ilabas ang kalat bagkus
itabi mo nalang sa loob para hindi lumabas ang suwerte.” Ang lahat ng ito mga kapatid ay mahigpit na
ipinagbabawal sa Islam.
Dahil, ang mga bagay na ito ang mga
naging pamana ng ating mga ninuno at sa kasawiang-palad ng mga walang pananalig
sa Diyos. Ang lahat ng ito mga kapatid
ay tinatawag na mga SHERK[1],
na labag sa katuruan ng Islam. Sapagka’t
ang mga ito ay nagbibigay ng pagtatangi at pagka-tambal sa pananampalataya ng
Kaisahan ng Allâh سبحانه وتعالي. Ang talata ng Banal na
Qur’an ay nagsasaysay:
وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا مَا أَنْزَلَ اللَّهُ قَالُوا بَلْ نَتَّبِعُ مَا أَلْفَيْنَا عَلَيْهِ آَبَاءَنَا أَوَلَوْ كَانَ آَبَاؤُهُمْ لَا يَعْقِلُونَ شَيْئًا وَلَا يَهْتَدُونَ (170)
(Surah Al-Baqarah
[2]:170)
170 - At kapag (ito) ay ipinagbadya sa kanila:
“Sundin ninyo kung ano ang ipinahayag ng Allâh.” Sila ay nagsasabi: “Hindi!
Aming susundin ang (pananampalatayang) kinagisnan namin sa aming mga ninuno.”
Ano! (Gagawin ba nila ito!), kahit na ang kanilang mga ninuno ay hindi
nakakaunawa (hungkag sa karunungan at katotohanan) at hindi napapatnubayan (sa
tamang landas)?
ANTING-ANTING:
السحر الاسود
Hebrew
or Latin; especially the words Yahveh and Adonai play an
important part and were believed to be very effective. Among the magic symbols, which are met with
in old documents, the triangle, the cross, the pentagram, and the signs of the
planets are preferred; but other figures, such as squares, hexagrams, circles,
and fantastic combinations of irregular lines are also quite frequent. Conjurations were made according to various
prescriptions; a circle was drawn at midnight where two roads; it was lit with
wax candles made after specific.
Anting-anting ang
tawag sa anumang bagay na maaaring magbigay sa sinuman ng proteksiyon sa
anumang kasamaan at dagling kama tayan. Maaaring ito ay ugat ng isang puno, isang
bato kaya, pakpak ng ibon, isang medalyong inukitan ng mga larawan at
pinalilibutan ng dasal (na sinasabing nasa wikang Latin), kristal, buto o
bahagi ng katawan ng isang hayop o maging isang basyo ng bala na nilagyan ng
tawas na asul at iba’t ibang klase ng simbolo.
Dahil hindi
pinaniniwalaan sa siyensiya ang sinasabing benepisyo ng anting-anting, lalong
nabaon ito sa hiwaga o enigma. At dahil iilan din lamang ang “napagkakalooban
ng pagkakataon” na makagamit at makamit ang kapangyarihang taglay nito,
nagkaroon ng damdamin ng pagkapribado ang gamit ng anting-anting. Maraming
nagsasabing nalikha ang anting-anting dahil sa takot ng tao sa kama tayan, pagkakasakit at mga sakuna. Dahil saanmang
dako ng daigdig, may anting-anting: sa Tsina ,
Ind ia ,
Europa, Amerika at maging sa kontinente ng Aprika. At bawat tribu sa mundo, may
konsepto ng anting-anting.
Sa Pilipinas,
makikitang may pinaniniwalaang anting-anting ang mga Mangyan, mga Agta, mga
Tausug at iba pang grupong minorya. Magpa-hanggang ngayon, malaga nap
pa rin ang paggamit ng mga anting-anting sa mga grupong nabanggit at
pagkaminsan, mismong sila ang naglalako sa iba ng kan ilang paniniwala sa “makapangyarihang”
mga bagay na ito.
EXORCISING BY THE CROSS
(Bas-relief on
water vessel of the seventh century found near Pisama.)
All in all, we
find that a religion of magic involves a belief in witchcraft. Where sacraments
are employed as exorcisms, every attempt at exercising extraordinary powers is
regarded not as impossible but as lack of loyalty. Hence heresy and witchcraft are always
declared to be closely allied, for witchcraft is nothing but the performance of
miracles without the license of an established Church, which claims to have a
monopoly in supernaturalishm.
The belief in and the prosecution of witchcraft
are the necessary result of a firmly established religion of magic. All the religions of
magic are naturally intolerant. As soon
as one of them triumps over its rivals, as soon as it is worked out into a
systematic creed and organized in an institution such as the church, it will, like
all combinations or trusts, with all means at its command, insure and
perpetuate its supremacy. Considering
that the medieval Church was practically a religion of magic, witch prosecution
was the inevitable result of the Pope’s ascendancy, and it continued in
Protestant countries as an heirloom of the Dark Ages so long as the belief in
magic was retained.
Dahil ang
kapangyarihan ng anting-anting, madalas na ikabit ito sa relihiyon. Kaya naman
santambak na medalyong inukitan ng mga larawan ng santo o anumang simbolismong
may kaugnayan sa diyos, sa mga banal at makapangyarihang mga espiritu, gaya ng medalyon ni San Benito ,
San Cristobal ,
Tetragrammation [Pangalan ng Diyos], Beinto-cinco llaves (25 susi) at iba pa.
Ginagamit ang mga ito para kontrahin, sawatain, at ipagsanggalang ang isang
naniniwala rito sa anumang masamang nasa ng kan yang
kapwa, lalo na iyong may taglay ring anting-anting na nilikha naman o
pansansala sa sakit na maidudulot ng isang entidad na sinasabing hindi nakikita
o nasa kabilang mundo (mga mali gno,
engkantada, atbp.).
Dahil takot maghirap
ang tao at walang pananalig sa nag-iisang Diyos, ginamit din ang anting-anting
para makahalina ng suwerte. Kaya kayraming mga talisman ang nayari para sa
sugal at negosyo. Pinakapopular ang mga talisman at anting-anting na ipinapayo
ng mga eksperto sa feng shui. Naririyan ang mga estatwa ng kabayo,
palakang may tatlong paa at sinusubuan ng lumang baryang Tsino, pusan g kumakaway, mga
pulseras at sari-saring mga bagay na pampasuwerte o pampaalwan ng buhay.
Kung susuriin, ang
konsepto ng anting-anting ay maituturing din na materyalistiko at komersyalismo
– o nakapako sa mga
bagay na masasabi nating
makamundo gaya
ng kayamanan at tawag ng laman. Kaya may mga anting-anting para makapang-akit
ng mangingibig o isang makakaniig. Madalas, sa karanasan din ng may-akdang ito,
ginagamit ang anting-anting bilang instrumento ng paniniil sa kapwa-tao.
Sapagkat sinasabing hindi maaaring “galawin” ang may taglay nito, nagagamit ito
nang husto para maghasik ng takot o gawing tila diyos ang sarili para
mapagharian ang kapwa tao. Kahit malaga nap,
marami pa rin ang may agam-agam kung totoo nga ba ang kapangyarihang taglay ng
anting-anting. Sa katulad ng may-akdang lumaki sa isang pamilyang may
paniniwalang mistikal, masasabing ang anting-anting ay isang makatotohanang
penomena. Subalit doon sa mga nahubog ng pisikal na siyensiya o materyalistang
pananaw sa pilosopiya, ang anting-anting ay bunga lamang ng makinang at mahusay
na imahinasyon ng tao. Walang bisa ang mga bato, ang mga orasyon at medalyon at
lahat ay pinagagana lamang ng panlalansi sa imperpektong sistema ng pandamdam
ng tao. Gayunman, sa mga nakasaksi at nakapagtamasa na ng bisa o kapangyarihan
ng anting-anting, mahirap pabulaanan na walang siyentipikong batayan ang
paniniwala nila sa galing na taglay ng kan ilang
medalyon, orasyon o relika [relic]. Subalit hindi rin maiwasang maitanong: baka
naman ang anting-anting mismo ay ang utak ng tao? O ang mismong taong
nagtataglay nito? Walang makapagsasabi.
Datapuwa’t, para sa may-akdang ito, ang anting-anting ay bahagi ng mayamang
tradisyon ng paniniwala sa lakas at kakayahan ng mga Pilipino bilang isang
bayan at bilang tao. Bakit hindi natin masasabi? Sabi ng mga libro, may
anting-anting din maging si Andres Bonifacio.
Kaya’t ang sinuman na nagkakaroon ng paniniwala sa iisang Diyos at meron
siyang mga ganitong paniniwala, hindi totoong siya’y nananalig sa nag-iisang
Diyos bagkus siya’y tunay na walang pananampalataya. Sapagkat, naniniwala siya sa ibang
kapangyarihan maliban pa sa kapangyarihan ng nag-iisang Diyos.
Kaming mga Muslim ay
naniniwala sa nag-iisang Tagapaglikha lamang. Sa Allâh سبحانه وتعالي kami’y
nag-aalay ng panalangin, pagsamba, at pagsasakripisyo para sa makamundong bagay
na magiging kalugod-lugod at katanggap-tanggap sa Kanya. Tulad na lamang ng pag-aayuno sa buwan ng
Ramadan. Ang bawat Muslim, lalake o
babae at matanda na nasa tamang pangangatawan o kalusugan at may kakayahan ay
obligadong mag-ayuno. Ganun din ang
batang nasa tama ng pag-iisip at gulang ay maaari ng mag-ayuno. Unang dahilan, sapagkat ito ay isa sa Kanyang
pinag-utos at pinahintulutan bilang isang sakripisyo at bilang tanda ng
pagsunod, at pagpapasakop o pagpapasailalim sa Kanyang kalooban. Lingid sa kaalaman ng marami ang pag-aayuno
ay maraming binibigay na benepisyo para sa ating pisikal at
pang-ispiritwal. Itinuturo nito ang
napakaraming bagay na makatutulong sa tao para sa pamamaraan ng pamumuhay. Kabilang sa itinuturo nito ang relasyon ng
bawat isa sa kanyang Tagapaglikha. Ang
katapatan sa kanyang sarili, disiplina, maging mapagtiis, pagpipigil sa sarili,
ang maging mahinahon, ang magsakripisyo sa isang bagay ng may kabuluhan, ang
pagdama ng damdamin ng iba, pagsasakatuparan ng mabuting bagay, at kung ano ano
pa ng may kabutihang dulot para sa isang tao.
Iyan ay isa sa sandigan ng aming pananampalataya. Kaya, hindi kami sumasamba sa kaninuman, o
kaya’y nag-aalay o nananalangin sa kaninuman.
Sa Relihiyong Islam
ay walang imahen, rebulto o idolo. Bakit?
Sapagkat, ang Tagapaglikha natin ay kilala natin na siya ay “all-Knowing
at all-Seeing.” Na Siya ay Maalam at batid Niya lahat ang
nangyayari sa loob at labas ng Kanyang nilikha. Ngunit kadalasan ang
nangyayari ay ito: halimbawa, may isang programa sa telebisyon na nagbibigay
pag-asang manalo sa mga taong mahihirap at maging “dagling yaman”, ang tanong;
sino ang una nilang pinasasalamatan kapag sila ay nanalo? Hindi
ba ang programa sa
telebisyon o di kaya ang iniidolo nilang “host?” Lagi nalang pangalawa ang Diyos sa
pasasalamat sa lahat ng bagay o biyayang kanilang natatanggap at hindi man lang
nila naisip na gumawa lang ng instrumento ang Diyos upang matugunan
pansamantala ang kanilang pangangailangan at maisip ang kanilang kakulangan sa
pananampalataya.
Meron naman isang
taong naniniwala sa nag-iisang Diyos, ngunit,
sakaling dumating sa buhay niya na nawalan siya ng isang bagay, siya ay
nagdarasal sa harapan ng isang santo o santa,
o kung hindi man kapag nagkasakit ang anak niya, siya ay nagdadasal at
lumuluhod sa harapan ni Sto. Niño, at kung may ganapang piyesta ay nagdadasal
sila doon sa patron nila. Ang katuwiran
pa ng iba tungkol sa mga imahen o rebulto ay isa lamang sa mga simbolo upang
huwag makalimot na may Diyos.
Bakit? Hindi pa rin
ba sapat sa kanila ang mga nakikita nila magpasa-langit at magpasa-lupa. Tulad
nalang ng hangin, araw, gabi at maging ang kanilang hininga upang mabuhay, mga
ibong lumilipad, mga isdang lumalangoy na nagsisi-buhay sa tubig, atbp.
Ang talata sa Banal na Qur’an ay nagsasaysay:
أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يَسْجُدُ لَهُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَمَنْ فِي الْأَرْضِ وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُ وَالنُّجُومُ وَالْجِبَالُ وَالشَّجَرُ وَالدَّوَابُّ وَكَثِيرٌ مِنَ النَّاسِ وَكَثِيرٌ حَقَّ عَلَيْهِ الْعَذَابُ وَمَنْ يُهِنِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ مُكْرِمٍ إِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ مَا يَشَاءُ (18)
(Surah Al-Hajj [22]:18)
18 – Hindi mo ba namamasdan na ang lahat ng nasa
kalangitan at kalupaan, at ang araw, at ang buwan, at ang mga bituin, at
kabundukan, ang mga punongkahoy, ang mga hayop, at ang karamihan sa mga tao ay
nagpapatirapa sa Allâh? Datapuwa’t marami sa mga (tao) na ang (ilalapat na)
kaparusahan (sa kanila) ay makatwiran. At kung sinuman ang bigyan ng Allâh ng
kahihiyan, walang makapagbibigay sa kanya ng kagandahan. Katotohanang ang Allâh
ay gumagawa ng anumang Kanyang naisin.
أَوَلَمْ يَرَوْا إِلَى الطَّيْرِ فَوْقَهُمْ صَافَّاتٍ وَيَقْبِضْنَ مَا يُمْسِكُهُنَّ إِلَّا الرَّحْمَنُ إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ بَصِيرٌ (19)
(Surah Al-Mulk [67]:19)
19 – Hindi baga nila napagmamasdan ang mga
ibon sa kaitaasan na ibinubuka at itinitiklop ang kanilang pakpak? Wala ng iba
pa ang nagtatangan sa kanila (na makapaibabaw) maliban sa Allâh na
Pinakamahabagin. Katotohanang siya ang Nakamasid sa lahat ng bagay.
Ito ba’y mga kakulangan pa rin ng mga
tandang (Ayat[1])
ipinadala para sa kanilang pang-unawa at kanilang kaalaman.
Kung gaano kalaki ang mundo, ganoon din
ang laki at dami ng tandang ipinadala.
At kung ating babasahin o susuriin sa panahon ng Lumang Tipan sa
Bibliya, madaling makilala ang pag-iidolo sa mga tao (mga idolo ng puso) at
maging sa mga ginawang imahen – tulad ng pagsasayaw sa paligid ng gintong baka,
o pagluhod sa diyus-diyosang Baal at ito’y lantarang ginagawa simula pa noong
unang siglo.
Katotohanan lamang na isang panganib at
malaking kasalanan ang pagsamba sa mga diyus-diyosan ng mga Kristiyano ngayon,
ngunit di lang lantad o kitang-kita. Ang
mga idolo ay hindi masyadong halata dahil nakaluklok sila sa pinakaliblib ng
lugar ng puso. Kung gusto nating malaman
kung ano ang iniidolo natin, kailangang suriin kung ano ang pinakapinagtutuunan
natin ng isip. Ito ang maaring idolo
mo. Ito ang huli mong iniisip bago
matulog, una sa paggising, at buong araw, laging iniisip tungkol sa mga bagay
na isyu na importante at pinagkakatiwalaan.
Anumang ari-arian o tao na nilalagakan ng ating pag-asa para lumigaya at
mabuo ang buhay – anumang adhika o layon na nagiging mas importante sa atin
kaysa sa Diyos – ito ang mga idolo o diyus-diyosan na umaagaw o lumilihis ng
ating katapatan, at unti-unting kumukuntrol ng ating buhay.
Tanging ang nag-iisang Tagapaglikha lamang ang
magbibigay ng tunay na kasiyahan sa pinakamalalim nating pangangailangan at ng
tunay na makahulugang buhay na Kanyang ipinangako. Sapagka’t ang pagpapala ng ating nag-iisang
Diyos ay kayamanan na walang kasamang kabalisahan.” Panaligan ninyo ang talatang ito sa Bibliya:
“Ang
paggawa ng kasalanan ay kasiyahan ng masama, Ngunit ang mabuting asal,
kasiyahan ng may unawa. Ang kinatatakutan ng masama ay magaganap sa kanya, Ngunit
ang hangarin ng matuwid ay matatamo niya. Tinatangay ng hangin ang taong
masama, Ngunit ang matuwid ay gusaling di magiba.” [Kawikaan
10:22-25] (أمثال 10:22-25)
Kaya’t tunay ang
Allâh سبحانه وتعالي ay
Mapagpala at Mapagalam. Ngayon, kayo na ang mag-isip kung makatuwiran ba ang
kanilang sinasabi na ang kanilang mga sinisimbolo ay upang di sila makalimot na
may Diyos. Kaya tunay na totoo at walang
pagtanggi na silang hindi mananampalataya ay lumilihis at dito nag-uukol ng
kanilang panalangin o dumadalangin, humihingi at nakikiusap sa mga imaheng gawa
ng kamay ng tao at ang kanilang mga idolo.
Sa Lumang Tipan ng Bibliya, ang Diyos ay nagwika at nagbigay babala sa
mga tao sa pamamagitan ni propeta Isaias sa mga “Walang Kabuluhang Pagtitiwala:”
[Isaias
44:9-20] (إِشعياء 9:44-20)
“Walang kuwentang
tao ang mga gumagawa ng rebulto; at walang kabuluhan ang mga diyus-diyusang
kanilang pinahahalagahan. Mga bulag at hangal ang sumasamba sa mga ito, kaya
sila’y mapapahiya. Walang idudulot na mabuti ang paggawa ng mga rebulto para
sambahin. Tandaan ninyo, ang sumasamba sa mga ito ay mapapahiya lamang. Ang
gumagawa nito’y tao lamang, kaya, magsama-sama man sila at Ako’y harapin ay
matatakot din at mapapahiya.
Isaias
44:12
Ang
panday ay kumukuha ng isang pirasong bakal at inilalagay ito sa apoy. Pagkatapos ay pinupukpok ito ng malakas
niyang bisig hanggang sa magkahugis. Sa paggawa nito, siya ay nauuhaw,
nagugutom at napapagod.
Isaias
44:13-15
Ang karpintero naman ay kumukuha ng
isang pirasong kahoy, Ginuguhitan niya ito ng anyong tao, saka inuukit hanggang
sa mayari ang isang magandang rebulto.
Pagkatapos, ilalagay niya ito sa kanyang bahay.
Maaring mamili at pumutol ng matitigas na kahoy sa gubat tulad ng sedro, encina
at sipres. O maaaring siya ay magtanim ng laurel at ito ang hintaying lumaki sa
kadidilig ng ulan. Ang kaputol na kahoy na ito ay ginagawang panggatong at ang kaputol ay
diyus-diyusan.
Isaias
44:15-16
Ang
isang piraso ay iginagatong para magbigay-init sa kanya at para paglutuan. Ang isang piraso ay ginagawang
rebulto para sambahin. Ang ibang piraso ng kahoy ay ginagawang
panggatong.
Isaias
44:16
Dito
siya nag-iihaw ng karne at nasisiyahan siyang kumakain nito. Kung nadarama niya
ang init ng apoy ay nasasabi niya ang ganito: “Ang sarap ng init!”
Isaias
44:17
Ang
natirang kahoy ay ginagawa nga niyang diyos na kanyang niluluhuran at sinasamba. Dumadalangin
siya sa rebulto, “Iligtas mo ako sapagkat ikaw ang aking diyos.”
Isaias
44:18-20
Ang mga taong iyon ay mga mangmang at di inuunawa ang ginagawa. Tinakpan nila ang kanilang mata at
sinarhan ang isipan sa katotohanan. Hindi na nila naisip na ang kaputol ng
ginawa nilang rebulto ay ginamit na pangluto sa tinapay at karneng kanilang
kinain. Hindi man lang nila itinanong sa kanilang sarili kung hindi kaya
karumal-dumal ang sumamba sa isang pirasong kahoy.
Ang mga gumagawa nito’y parang kumakain ng abo. Lubusan na siyang nailigaw ng kanyang
maling paniniwala at mahirap nang ituwid. At hindi siya papayag na ang
rebultong hawak niya ay hindi diyos.”
Ang talata ng Banal na Qu’ran ay
nagsasaysay:
وَاتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ آَلِهَةً لَعَلَّهُمْ يُنْصَرُونَ (74) لَا يَسْتَطِيعُونَ نَصْرَهُمْ وَهُمْ لَهُمْ جُنْدٌ مُحْضَرُونَ (75)
Banal na Qu’ran (Surah Ya-Seen [36]:74-75)
74 - “At sila ay nagturing (sa pagsamba)
ng iba pang diyos bukod pa sa Allâh, (na umaasa) na sila ‘ay matutulungan (ng
kanilang itinuturing na mga diyos).
75 - Silang mga (diyus-diyosan) ay walang
kapangyarihan na tulungan sila, (mga diyus-diyosan) ay itatambad (pagsunog)
bilang isang pangkat laban sa mga sumasamba sa kanila (sa sandali ng
pagsusulit).”
Sa puntong ganito pinalalabas nila na
meron pang ibang Diyos maliban pa sa nag-iisang Tagapaglikha. Ang tanong, sino sa atin at mga nauna pang
tao na nilalang ng Diyos ang makakapagsabi na: “nakita na niya ang Diyos at
kung ano ang Kanyang kawangis”. Wala pa,
Hindi po ba? Napakalaking kalapastanganan sa ating nag-iisang Tagapaglikha ang
gawan mo nang isang bagay na hindi Niya binigyan ng kapahintulutan at kahit sa
mga ipinadala at pinili Niyang mga Sugo dito sa sanlibutan, wala isa mang
nakapagsabi na .. nakita na ang itsura ng Diyos at kung ano ang Kanyang
kawangis. Maliwanag na binabanggit maging sa Luma at Bagong Tipan ng Bibliya,
wala pang sinuman na nilalang ng Diyos ang binigyan Niya ng kapahintulutan na
malaman kung ano o kung sino ang kawangis Niya.”
Mababasa sa Lumang Tipan ng Bibliya: [Exodo
3:1-6] (الخروج 3:1-6)
Prophet Moises (موسى عليه السلام)
“ay umakyat sa Horeb, sa bundok ng Diyos, at doon nagpakita sa kanya ang anghel
ng Panginoon, at nakita nga ni Moises ang nagniningas at nagliliyab na mababang
punong-kahoy, pero, hindi ito nasusunog.
Kaya nga nung subukan lapitan ni Moises ay biglang nagwika ang
Tagapaglikha at ang sabi: “Moises huwag kang lumapit, hubarin mo ang iyong
sandalyas sapagkat banal na dako ang kinatatayuan mo. Ako ang Diyos ng iyong mga magulang – nina
Abraham (Ibrahim), Isaac at Jacob.”
At tinakpan ni Moises ang kanyang mukha pagkat natatakot siyang tumingin
sa Diyos.
Napakaliwanag din ng mga talata sa Lumang
Tipan ng Bibliya at ang Torah [mga Batas] ng Diyos kung papaano binigyan
babala ang mga tao na laban sa pagsamba sa mga diyus-diyosan.”
Mababasa ito sa:
[Deuteronomio 4:15-19]
(التثنية 15:4-19)
“Nang
kayo’y kausapin ng Diyos mula sa apoy sa Horeb, wala kayong nakitang anyo,
kaya, kaiingat kayo. Huwag kayong gagawa ng anumang larawan upang sambahin,
maging kawangis ng tao, hayop sa ibabaw ng lupa, ibon, ng anumang gumagapang o
ng anumang isda. Ni huwag ninyong sasambahin ang araw, buwan, bituin o alinmang
buntala na nilalang ng Diyos para sa tao.”
Napakaliwanag na mga
talata at babala ng Lumang Tipan ng Bibliya – na walang sinumang nilalang ng
ating nag-iisang Diyos ang binigyan Niya ng kapahintulutan na makita Siya at
kung anong kawangis Niya. Kahit
bulaybulayin pa ng tao at magbigay ng biyolohiyang larawan o kahit kathang-isip
pa – ito’y magdudulot lamang ng
kasalanan sa Diyos at wala ring karapatan tayong mga nilalang na
magbigay katambal sa Kan ya.
Kaya’t kung sino mang
yaong mga taong nagsigawa nang ganitong kalapastanganan sa ating nag-iisang
Tagapaglikha at tumaliwas sa Kanyang mga utos at batas. Ang Allâh سبحانه
وتعالي ang
magbibigay kasagutan sa kanilang maling gawain.
Sa punto naman nang aking mga inilalahad;
ito’y walang iniwan sa loob ng senado at kongreso kung papaano sila gumawa at
magsusog ng mga batas. Sa ganitong paglalahad
ng batas o hukom na ginawa ng tao, makatarungan man o hindi, mangingibabaw
parin ang katotohanan.
Maliwanag na
nakasulat din sa Bibliya ang babala sa mga taong itinatago ang katotohanan:
[Kawikaan
19:5] (أمثال 5:19)
“Di maaaring di magdusa ang saksing
hindi tapat, Ang nagsisinungaling ay di makaliligtas.”
Sa Kaisahan ng Allâh سبحانه وتعالي, kayo na mismo ang hahatol sa inyong sarili,
kung kayo ba’y nakakasunod sa tamang pagkakakilala at pagsamba sa Kanya. Dahil,
batid ng Allâh سبحانه
وتعالي ang lahat
ng bagay na nakapaloob sa pagkatao natin at ultimong kaliit-liitan ng hibla ng
ating buhok ay natatarok Niya kung anong klaseng ugat meron tayo.
Dahil dito, dapat
malaman ng tao na maging sa langit man at sa lupa’y walang ibang Diyos liban
sa Allâh سبحانه وتعالي.
Kaya’t dapat lang natin’ sundin
ang Kanyang mga utos at batas upang sa gayon ay magkaroon ng kabuluhan o
katuturan ang buhay natin dito sa ibabaw ng lupa hanggang sa Kabilang Buhay.
[1] AYAT – mga himala, tanda, aral, kapahayagan, katibayan, atbp.
[2] SHERK na
nangangahulugan ng pagtatambal ng iba sa pagsamba sa Allâh سبحانه وتعالي. Isa sa pinakamalaking
kasalanan na maaaring kasangkutan ng tao ay ang pagsamba sa mga nilikhang
bagay. Sa mahabang panahon, ang Allâh سبحانه وتعالي ay lagi nang nagbibigay paalala sa tao na lumayo
sa gawang pagsamba sa mga bagay na wala namang mabuting dahilan.
Walang komento:
Mag-post ng isang Komento